Sobre'l significáu de "coyer la flor"

Ún de los signos d’identidá d’un pueblu ye nun cabe duldes el so himnu colectivu o nacional. Los himnos nacionales representen los sentimientos de pertenencia, los ideales, esencies y elementos colectivos y compartíos d’esa comunidá a la que representa. Por eso más que signos són símbolos puesto que representen una idea abstracta de xuntanza, de vinculación a tou un país. Del himnu oficial d’Asturies, conocíu como “Asturies, Patria Querida” sabíase del so orixe más bien poco y camentábase que yera una más de tantes canciones populares del folclor asturianu, anónimes y cuasi ancestral. Pero guei sabemos que nun ye asina. La composición ye d’una tradición relativamente reciente, una rítmica habanera venida d’ultramar y popularizada n’Asturies pol cantante Juanín de Mieres en forma de tonada con una breve y misteriosa lletra que solía dexar ablucáu a más d’un analista d’himnos patrios polo prosaico y vulgar de la so copla en contraste col rotundu y patrióticu estribillu col qu’entama. En resume podemos dicir que’l tonu xeneral de los comentarios de los detractores d’esta lletra orixinal del himnu asturianu suena  contrariu a ella y yeren y siguen siendo  más bien partidarios de suprimila o de camudala por otra nueva yá que nun veíen del tou axeitáu nin propiu d’un himnu nacional seriu les referencies supuestamente “desafortunaes” al fechu simple de subir a un árbol o a coyer una flor… En realidá poques veces nos paramos con calma a reflexonar sobre eses palabres y esos términos poéticos intentando ver nellos erróneamente descripciones literales d’acciones humanes y de propósitos concretos. Pero nunca nos decatamos a pensar el sentíu non literal sinón lliterariu del testu y nes connotaciones abstractes que’l mesmu testu poéticu conlleva. El términu "coyer la flor" na cultura asturiana ye tamién una espresión mítica que significa algamar un ideal, una meta una quimera idílica, algamar una esencia, una razón de ser, un suañu, una bona suerte que se-y desea a la patria, esto ye, tolo meyor. El sintagma tien relación con atopar un trébole de 4 fueyes que significa atopar bona suerte, allegría... Nun cabe nenguna dulda de que’l sentíu abstractu del términu ye ési precisamente. Coyer la flor simboliza dafechu eso: algamar la meta de la glorificación patriótica d'Asturies y de la so esencia como nación de los asturianos. Nun sentíu paecíu “coyer el trébole” en realidá ye coyer el trébole de 4 fueyes, esto ye, coyer la flor, porque trés fueyes nun faen flor pero cuatro sí, la flor del tetrasquel, que pa la cultura asturiana significa trunfu, santidá y gloria. Les alusiones al árbol, ensin especificar la so especie, nun puen ser otres nel imaxinariu totémicu asturianu que les d'un carbayu, con toles connotaciones mitolóxiques que tien precisamente l'árbol sagráu de l'antigua cultura asturiana. L'árbol sagráu simboliza la permanencia y vitalidá de los raigaños fondamente ya íntimamente mecíos cola tierra madre, esto ye són la representación de la patria mesma na so esencia natural. Notru sentíu, el fechu de subir y coyer una flor, regalu, troféu o premiu, ta tamién mui presente nel imaxinariu míticu asturianu como la  propia simbolización de la fazaña, la empresa trunfal o la xesta almirable, asociáu tamién al conceptu de valor, fuerza o brenga, valentía, enfotu y vitalidá. "Subir y coyer" tien unes connotaciones mui positives y honorables que nun tien pol contrariu "baxar y coyer". Nel arte de la simbolística popular prácticamente tou són metáfores: subir ye ganar o trunfar y coyer la flor significa pañar les esencies nacionales asturianes (la flor y ñata d'Asturies) y glorificales poniéndoles nun sitiu relevante a la vista de toos, esto ye nel balcón principal de la casa. Nes casones y palacios asturianos el balcón nun ye un sitiu cualuquiera, ye’l llugar principal de la fachada. Esi onde s’espón con arguyu el blasón familiar, los trunfos, les banderes, los deseyos, l’alma y los símbolos. Esa flor o troféu que significa tamién l’amor a la pareya, a la familia, a la casa y a la patria.

Xaviel Vilareyo